maandag 7 januari 2019

Mindfulness

Mindfulness

Mindfulness is kortgezegd aandacht voor het hier en nu, je gedachten en je lijf.
Accepteren wat er is, niet oordelen of in de doe-modus schieten.
(Uit: artikel Flow mindfulness werkboek)

Voordat ik me er in verdiepte dacht ik dat mindfulness toch wat zweverig was en dat ik er te nuchter voor was. Super dat mensen dat kunnen, mediteren, maar ik zag t mezelf nog niet doen.
Een online cursus mindfulness sprak me aan nadat de Scoliosekliniek me op mijn hoge ademhaling wees en hoe ik ontzettend veel spierknopen in mijn rug maar ook schouders en nek had door letterlijk continu spanning op spieren of beter gezegd: het ontbreken aan ontspanning.
Het volgen van de online cursus resulteerde echter in de conclusie interessante theorie, in de praktijk deed ik er nog niet veel mee.

Bij het revalidatiecentrum ontdekten we dat ik zo lang in de "overlevingsstand" had gezeten dat ik letterlijk niet meer wist hoe te ontspannen. En voelen? Bij de vraag "hoe voel je je" gaf ik rationele antwoorden en omschreef ik feitelijkheden. Mijn hoofd had ik gescheiden van mijn lijf en gevoel had plaatsgemaakt voor ratio.

We gaan een geleide meditatie doen Lycke, zei de fysiotherapeut. Mijn God, dat was wel het laatste dat ik verwachtte bij een revalidatiecentrum, laat staan een fysiotherapeut.. Toch bleek het voor mij een heel belangrijk hulpmiddel om te voelen: welke signalen geeft m'n lijf?
Voel je linkervoet. Ga langzaam naar boven, laat je been in het matje zakken.
Vaak voelde ik letterlijk mijn onderbenen en voeten niet (gevalletje hoofd van je lijf loskoppelen, ratio vs. emotie, hoofd vs. hart) en ik vond het maar niets dat liggen op een matje: ik kon A mijn concentratie niet bij de stem houden, B de focus niet op m'n lijf houden en C hoe kan me dit nou helpen, bij elk pijntje stil staan brengt me toch niet verder? 
Als je pijn maar lang genoeg negeert wordt t vanzelf minder zo heb ik onbewust jaren toegepast, zo was ik mijn hoofdpijn (zó sterk dat het voelde alsof ze met messen in mijn hoofd staken) normaal gaan vinden. "Hoort erbij". Nu weet ik wel beter. Het hoeft er niet of in ieder geval veel minder bij te horen. Het wordt me steeds meer duidelijk dat wellicht een deel restverschijnselen van de infectie in mijn hersenen zijn, zeker ook een deel en gradatie is gevolg van continu "in het rood" handelen. Meer energie gebruiken dan aanvullen, meer van mn lijf vragen dan dat het kon geven, doorrennen voordat herstel plaats kon vinden, etcetera.
Geregeld checken of ik een borst- of buikademhaling heb in een gesprek, tussen activiteiten door etc scheelt een stuk voor m'n rug en spieren, ik krijg letterlijk meer lucht en het brengt meteen (meer) rust. In de rij bij de kassa niet even snel dat mailtje beantwoorden, maar goed en diep ademen. Een groot verschil voor het constante adrenaline-gevoel dat maakte dat ik het geschreeuw van mijn lijf niet hoorde en onderdeel uitmaakte van de roofbouw die ik daarmee op mijn lijf pleegde.
Mindfulness is zoveel meer dan het zweverige beeld dat mensen er vaak van hebben.
Bovendien is er inmiddels ruimschoots uitgebreid onderzoek gedaan waaruit keer op keer blijkt dat mindfulness een positief effect heeft op mensen met depressies, ADHD, angststoornissen en burn-out. Niet voor niets wordt het door artsen erkend en voorgeschreven.
Mindfulness en meditatie beïnvloedt positief hersengebieden die een relatie hebben tot emotieregulatie, geheugen, bewustzijn van gedachten en lichamelijke waarnemingen zo blijkt uit hersenscans.

Hoe het komt dat steeds meer Westerse mensen een overbelast aandachtssysteem hebben? 
De hoeveelheid informatie die we dagelijks tot ons krijgen is 5x meer dan 20 jaar geleden. Zeg maar het jaar 2000, zo gek lang geleden is dat dus nog niet.
Iedere statusupdate die je leest op Facebook, iedere app die je krijgt is een aanslag op de grondstoffen die je hersenen nodig hebben om bijvoorbeeld een gesprek te voeren of auto te rijden. Tegelijkertijd zijn onze oplaadmomenten schaarser geworden. Een werkdag heeft vaak geen vast einde meer met een werkaccount op je telefoon en ook bijvoorbeeld de digitalisering heeft gezorgd dat wij meer moeten 'werken': inchecken op een vliegveld, zelf je boodschappen scannen of geld overmaken via internetbankieren, al met al blijken we 5 uur per week aan dit "schaduwwerk" te doen.
Zo ontstaat het gevoel van achter de feiten aanlopen en tijd tekort. Dit proberen we op te lossen door heel veel tegelijk te doen, multitasken. En dat bestaat eigenlijk niet, in werkelijkheid schakelen je hersenen continu van het één naar het ander wat veel meer kost dan focus op één taak. Niet gek dus dat je moe bent of dat je moeite hebt je aandacht bij het moment zelf te houden.
Mobiele telefoon, funest voor contact met hier en nu. Alles wat daarop binnenkomt triggert steeds hersendeeltjes die willen weten "wat is er nieuw, wat is er nog meer". Dat versnippert de aandacht, brengt (ongemerkt) onrust en stress.

100 jaar geleden hadden we ongeveer 2000 gedachten op een dag, nu 40.000 tot 80.000. Door enorme overproductie aan gedachten kom je moeilijk in contact met je lichaam en je gevoel. In deze wereld zijn we met alles en iedereen verbonden behalve met onszelf.

Bij mindfulness leer je rust vinden in jezelf, meer voelen en gewoon 'zijn'.
Je hoeft niet te gaan mediteren, voor jou werkt misschien hardlopen of schilderen. Maar stop dan wel met denken en ben echt alleen bezig met wat je aan het doen bent. 

Mooi detail: in 2015 hebben 100 parlementariërs na het volgen van een mindfulnesstraining bij de regering gepleit voor meer mindfulness in de samenleving, het onderwijs, de gezondheidszorg, op het werk en in gevangenissen. Politici die lobbyen voor meer mindfulness, tekenend voor deze tijd. 

Mag ook wel, de aanleiding was de voorspelling van de Wereld Gezondheidsorganisatie dat in 2030 depressie naar verwachting ziekte nummer 1 zal zijn in de ontwikkelde landen.
In Nederland krijgt 1 op de 4 mensen in zijn of haar leven te maken met een depressie of angststoornis. Daarnaast lopen meer dan een miljoen mensen het risico op een burn-out of andere werkgerelateerde psychische aandoeningen. Dat is meer dan ooit.

Ik ben blij dat ik kennis heb mogen maken met Mindfulness. Klinkt misschien gek, maar zelfs tijdens de lange uren met helse pijnen van de acute blindedarmontsteking 3 weken geleden heb ik nog profijt gehad van rust in mezelf en mijn hoofd kunnen vinden. Ja ik voel pijn, het mag er zijn, in het moment blijven en ademen. Als je dan niet geslaagd bent voor de real-life cursus Mindfulness dan weet ik het niet meer :-)